Snelle oogbewegingen in EMDR: Waarom ze bepalen of het een succes of mislukking wordt

EMDR wordt gezien als een van de meest effectieve methoden om belastende herinneringen te verwerken – zowel in therapie als bij zelfcoaching. Maar veel mensen onderschatten hoe cruciaal de kwaliteit van de oogbewegingen is voor het succes van de methode. In dit artikel ontdek je waarom juist hier vaak fouten worden gemaakt – en hoe je ze kunt vermijden.

De oogbeweging is geen detail, maar de kern

Snelle oogbewegingen zijn het centrale werkingsprincipe van EMDR. Zonder deze kan er geen effectieve verwerking plaatsvinden. Er is ook bilaterale stimulatie via geluiden of aanrakingen – maar uit mijn therapeutische ervaring van vele jaren blijkt steeds weer: correct uitgevoerde oogbewegingen zijn in hun effect nauwelijks te overtreffen.

En juist omdat ze zo centraal staan, moet de uitvoering ervan met bijzondere zorg gebeuren.

Veelvoorkomende fouten: te vroeg, te langzaam, te onnauwkeurig

Een veelvoorkomende fout – zowel bij therapeuten als bij cliënten – is het te vroeg stoppen van de oogbewegingen. Het interne proces begint net, maar de stimulatie wordt al afgebroken. Het gevolg: de emotionele ontlasting blijft uit of de cliënt blijft achter met intense gevoelens.

Even problematisch is een te langzaam tempo. Veel mensen beginnen voorzichtig – wat begrijpelijk is. Maar te langzame bewegingen kunnen ertoe leiden dat het proces vastloopt. EMDR heeft een vloeiende, snelle oogbeweging nodig – altijd aangepast aan wat nog prettig is voor de betreffende persoon.

Ook de uitslag – dus hoe ver de ogen naar links en rechts worden geleid – is cruciaal. Als de beweging te centraal blijft, ontbreekt de volledige bilaterale impuls.

Herhalingen: De sleutel tot diepgang

Een EMDR-sessie bestaat niet uit één enkele ronde. Het gaat eerder om een ritmische afwisseling van oogbeweging en interne feedback. “Wat is er nu?” – deze vraag markeert de overgang naar de volgende ronde. Pas door meerdere herhalingen ontvouwt zich het volledige effect.

Ik raad mijn cliënten daarom aan: Als je het gevoel hebt dat je “er bijna doorheen bent”, ga dan nog twee rondes door. Niet uit plichtsgevoel, maar om het systeem ruimte te geven om echt te reguleren. De diepste veranderingen gebeuren vaak na het punt waarop je eigenlijk wilde stoppen.

Waarom EMDR-apparaten kunnen helpen

De vele herhalingen zijn ook de reden waarom steeds meer EMDR-therapeuten met apparaten werken. Het klassieke wuiven voor de ogen van de cliënt heeft zijn fysieke grenzen – de arm wordt moe, de beweging onregelmatig. Een goed EMDR-apparaat zorgt daarentegen voor gelijkmatige, vermoeidheidsvrije stimulatie – wat de kwaliteit van de sessie aanzienlijk kan verbeteren.

De uitdaging bij zelfcoaching

Bij zelfcoaching wordt de problematiek bijzonder duidelijk. Zonder externe visuele begeleiding is het bijna onmogelijk om de oogbewegingen correct, vloeiend en gedurende langere tijd uit te voeren – vooral in emotioneel belastende momenten. Om deze reden heb ik de EMDR-zelfcoaching-methode zo ontwikkeld dat een externe stimulus – visueel gestuurd – vanaf het begin geïntegreerd is.

Alleen zo kan de methode ook zonder therapeut veilig en effectief werken.

Conclusie: De techniek beslist – niet de methode

Als EMDR niet werkt, ligt het in de meeste gevallen niet aan de methode zelf – maar aan de uitvoering ervan.
Oogbewegingen zijn geen bijzaak, maar het centrale instrument.
Wie ze begrijpt en correct toepast, kan met EMDR diepgaande veranderingen teweegbrengen – zowel in een therapeutische setting als bij zelfcoaching.